Μαθητές του 30ου Δ.Σ. Βόλου τίμησαν τη μνήμη του αρχιρραβίνου Μωυσή Πεσσάχ

Που έσωσε σε συνεργασία με τον Μητροπολίτη Ιωακείμ, τους Εβραίους του Βόλου από το Ολοκαύτωμα

Με μια λιτή εκδήλωση, αλλά άκρως ουσιώδη, οι μαθητές του 30ου Δημοτικού Σχολείου Βόλου τίμησαν τη μνήμη του αρχιρραβίνου Μωυσή Πεσσάχ, το όνομα του οποίου έχει μείνει στην ιστορία ως ο ραβίνος,  που έσωσε τους Εβραίους του Βόλου από το Ολοκαύτωμα. Οι μαθητές στάθηκαν στο δρόμο που φέρει το όνομα του αρχιρραβίνου και ανέγνωσαν στιγμές από τη ζωή του, κάνοντας γνωστές σε όλους λεπτομέρειες για τη δράση του πεφωτισμένου θρησκευτικού ηγέτη των Εβραίων.                             Ο αρχιρραβίνος την περίοδο της κατοχής συνεργάστηκε με τον Μητροπολίτη Δημητριάδος Ιωακείμ κι από κοινού έσωσαν τους Εβραίους που απειλούνταν η ζωή τους.

Για τη σύμπραξη των δύο θρησκευτικών ηγετών ο Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος σημείωσε χαρακτηριστικά πως "Είναι σημαντικό τα παιδιά μας να μαθαίνουν την ιστορία αυτού του τόπου σε μια πόλη, όπου σε ανύποπτο χρόνο τότε που πολλές φορές υπήρχε μισαλλοδοξία, υπήρχε φανατισμός, αυτό που είχε φέρει ο φασισμός και ο ναζισμός, υπήρχαν άνθρωποι που είχαν την πνευματική ευθύνη του τόπου , κατόρθωσαν να συνεργαστούν όπως ο αείμνηστος Μητροπολίτης Ιωακείμ, ο ραβίνος τότε της Εβραϊκής κοινότητας, που το όνομά του διασώζεται στον εν λόγω δρόμο και τα παιδιά μαθαίνουν ότι αυτοί οι δύο άνδρες συνεργάστηκαν και έσωσαν ανθρώπινες ψυχές. Δυστυχώς στην εποχή μας αναδεικνύονται προβλήματα και θέματα και είναι η γενιά που θα τα αντιμετωπίσει. Μαθαίνοντας την ιστορία, μαθαίνουν κι αυτά να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις  για να αναλαμβάνουνε ανάλογες ευθύνες και αποφάσεις. Μακάρι κι εμείς να είμαστε αντάξιοι αυτών που προηγήθηκαν στις θέσεις μας, όπως κι εγώ προσωπικά του αειμνήστου Ιωακείμ".

Την απόφαση για την εν λόγω δράση εξήρε και ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Βόλου κ. Μαρσέλ Σολομών  υπογραμμίζοντας πως οι δύο άντρες ο αρχιρραβίνος και ο τότε αρχιεπίσκοπος συνετέλεσαν ώστε να διασωθεί το μεγαλύτερο μέρος των Ισραηλιτών του Βόλου.  Συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία έδωσε από την πλευρά του και ο  Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας κ. Πολύζος.

Στην εκδήλωση το παρών έδωσαν μεταξύ άλλων και ο υπεύθυνος πολιτιστικών θεμάτων της Πρωτοβάθμιας κ. Αντώνης Αντωνίου, εκπαιδευτικοί του σχολείου και μέλη της Ισραηλίτικης Κοινότητας Βόλου.

Η ζωή και το έργο του αρχιρραβίνου

Ο Μωυσής Πεσσάχ ήταν θρησκευτικός ηγέτης της ισραηλιτικής κοινότητας του Βόλου. Ξεκίνησε και ενορχήστρωσε τη διάσωση της εβραϊκής κοινότητας του Βόλου με τη βοήθεια του μητροπολίτη Δημητριάδος Ιωακείμ Αλεξόπουλου. Με τη δράση τους κατάφεραν να σώσουν το 74% της τοπικής εβραϊκής κοινότητας σε μία χώρα που το 85% των Εβραίων σκοτώθηκαν στο Ολοκαύτωμα.

Στις 30 Σεπτεμβρίου του 1943 ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής Κουρτ Ρίκερτ κάλεσε το ραβίνο Πεσσάχ στο αρχηγείο του, απαιτώντας να του δώσει μία λίστα με όλους τους Εβραίους της πόλης και με τα περιουσιακά τους στοιχεία μέσα σε 24 ώρες.

Ο ραβίνος κατάλαβε αμέσως τον σκοπό των Γερμανών και με μια σειρά δράσεων και διακινδυνεύοντας τη ζωή του ίδιου και της οικογένειας τους κατάφερε να διασώσει τους Εβραίους του Βόλου. Αφού ζήτησε και πήρε παράταση τριών ημερών για να υποβάλλει τη λίστα, ο ραβίνος απευθύνθηκε στον φίλο του και αρχιεπίσκοπο Ιωακείμ, για να ζητήσει τη βοήθεια του.

Ο αρχιεπίσκοπος επικοινώνησε με τον Χέλμουτ Σέφελ τον Γερμανό πρόξενο στο Βόλο με τον οποίο είχε καλές σχέσεις και ο οποίος του είπε ότι οι Έλληνες Εβραίοι πρέπει να φύγουν άμεσα από την περιοχή. Ο Ιωακείμ μετέφερε τα νέα στο ραβίνο, δίνοντάς του και μια επιστολή προς όλους τους κληρικούς των χωριών γύρω από το Βόλο, προτρέποντας τους να κάνουν τα πάντα για να προστατεύσουν τους Εβραίους.

Περίπου 130 Εβραίοι έφυγαν από το Βόλο με σκοπό να κρυφτούν στα βουνά και στα απομακρυσμένα ορεινά χωριά. Μεταξύ των Εβραίων που έφυγαν ήταν και ο ίδιος ο ραβίνος Πέσσαχ με την οικογένεια του, ο οποίος και εντάχθηκε στους αντάρτες. Οι δύο γιοι του αιχμαλωτίστηκαν από τους Γερμανούς και δολοφονήθηκαν, ενώ η σύζυγός του πέθανε από τις κακουχίες την περίοδο που κρύβονταν στα βουνά.

Μετά τον πόλεμο ο Πεσσάχ έχοντας υποστεί και ο ίδιος τις δικές του απώλειες επέστρεψε στο Βόλο μαζί με 700 μέλη της κοινότητας με τους οποίους ξεκίνησε τις προσπάθειες για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης πόλης. Τον Απρίλιο του 1955, ο Βόλος χτυπήθηκε από έναν καταστροφικό σεισμό. Ο ηλικιωμένος πλέον ραβίνος αναγκάστηκε να μείνει σε σκηνή. Πέθανε στις 13 Νοεμβρίου εκείνης της χρονιάς.