ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ

Γεωργιάδου Ιωάννα

Κοινωνική Κλινική Ψυχολόγος (M.Sc.) Εκπ. Συστημική ψυχοθεραπεύτρια

Κέντρου Σωματικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης ΠΟΡΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ

www.poreia-ygeias.gr

info@poreia-ygeias.gr

ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ

Μαθητές που χαρακτηρίζονται «παραβατικοί» έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους τόσο στην δευτεροβάθμια όσο και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, με γονείς και εκπαιδευτικούς να προβληματίζονται για τις αιτίες αλλά και τους τρόπους διαχείρισης αυτού του ανησυχητικού φαινομένου. Στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης αλλά και της έγκυρης ενημέρωσης γονέων και εκπαιδευτικών για θέματα ψυχο-παιδαγωγικά, και με προσανατολισμό τη διασύνδεση οικογένειας και σχολείου, η Ένωση Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης Δήμου Βόλου σε συνεργασία με Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Βόλου συνδιοργάνωσαν στις 17 Φεβρουαρίου 2016 ομιλία με θέμα «Η Νεανική Παραβατικότητα και η σημασία των Ορίων για το παιδί και τον έφηβο». Σκοπός της εκδήλωσης ήταν να παρουσιαστούν με τρόπο απλό οι λόγοι εμφάνισης της παραβατικής συμπεριφοράς και να ταθούν προτάσεις για την αποφυγή της παραβατικότητας, από την ομιλήτρια Γεωργιάδου Ιωάννα, κοινωνική-κλινική ψυχολόγο, εκπ. συστημική ψυχοθεραπεύτρια του Κέντρου Σωματικής και Ψυχολογικής υποστήριξης ΠΟΡΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ.

Η απόδοση της ταμπέλας του «παραβατικού» δεν είναι επιθυμητή ούτε από τους γονείς ούτε από τους εκπαιδευτικούς και σίγουρα δε βοηθάει καθόλου αυτόν που χαρακτηρίζεται. Πολλές φορές μάλιστα κρεμάμε άστοχα αυτήν την ταμπέλα στο παιδί ή τον έφηβο. Το πρώτο σημείο που έθιξε στην ομιλία της η κα Γεωργιάδου ήταν η σύγχυση εννοιών μεταξύ της «παραβατικότητας» και της «παραβατικής συμπεριφοράς». Ένα παιδί μπορεί να παραβιάζει κανόνες αλλά να μην φτάσει ποτέ να λέγεται παραβατικό. Μιλάμε για «παραβατική συμπεριφορά» όταν, όχι απλά το παιδί παραβιάζει κανόνες, αλλά –προσοχή!-, όταν επιπροσθέτως φαίνεται να μη νοιάζεται για τις επιδράσεις της συμπεριφοράς του στους άλλους, όταν δείχνει αδιαφορία για τα συναισθήματα των γύρω του.

Αρκετές έρευνες γίνονται στην Ελλάδα με σκοπό τη μελέτη της παραβατικότητας, και εκπαιδευτικοί και γονείς προσεγγίζονται για να καταθέσουν τις απόψεις τους γύρω από το θέμα. Η ομιλία που δόθηκε ανέδειξε τα ευρήματα έρευνας που διεχήχθη στην Κύπρο για λογαριασμό του εκεί αρμόδιου υπουργείου (http://www.mjpo.gov.cy), καθώς εκεί οι ίδιοι οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κλήθηκαν να σχολιάσουν την τάση τους στην παραβατική συμπεριφορά. Μελετήθηκαν πολλές παραβατικές συμπεριφορές και ως συχνότερες καταγράφηκαν: συμπεριφορές βίας, καταστροφή ή κλοπή περιουσίας, σχολικές παραβάσεις, χρήση ψυχοτρόπων ουσιών. Καθώς όμως σκοπός ήταν όχι μόνο η περιγραφή της παραβατικότητας αλλά και ο εντοπισμός των αιτιών της παραβατικής συμπεριφοράς, οι μαθητές κλήθηκαν να περιγράψουν τους παράγοντες που τους ωθούν στην παραβατικότητα. Μεταξύ των αιτίων της παραβατικής συμπεριφοράς η κα Γεωργιάδου επεσήμανε τις υλιστικές στάσεις, τις στάσεις  κοινωνικότητας και το χαλαρό έλεγχο των γονέων. Με λίγα λόγια, ως σημαντικότερο αίτιο για την παραβατικότητα δεν αναφέρθηκε «η κακή παρέα», όπως θα περίμενε κανείς, αλλά το «πόσο σημαντικό είναι για τα παιδιά και τους εφήβους το να έχουν στο μέλλον πολλά λεφτά και να είναι δημοφιλείς».

Δεδομένης της σημασίας της οριοθέτησης στο οικογενειακό περιβάλλον για την αποτροπή της παραβατικής συμπεριφοράς, στην ομιλία δόθηκε σημασία στους αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης των ορίων μέσα στην οικογένεια. Η ψυχολόγος τόνισε ότι οι τρόποι πειθαρχίας που θα μεταχειριστεί ένας γονιός εξαρτώνται εν μέρει από την ιδιοσυγκρασία του και εν μέρει από την προσωπικότητα του παιδιού, ενώ τα όρια πρέπει να συμβαδίζουν με το στάδιο ανάπτυξης των παιδιών και να προσαρμόζονται στα χαρακτηριστικά της ηλικίας τους. Η συνέπεια προσδιορίστηκε ως το α και το ω στη διαχείριση των ορίων, καθώς όπως είπε η κα Γεωργιάδου, «τα όρια δημιουργούν ένα πλαίσιο ασφάλειας που διευκολύνει τόσο την υπακοή όσο και την ανάπτυξη του ελεύθερου παιδικού πνεύματος».

* Στο Κέντρο Σωματικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης ΠΟΡΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ διεξάγονται μηνιαία εργαστήρια με θέματα «Μεγαλώνοντας παιδιά με όρια» και «Κατανοώντας το παιδικό άγχος και τον παιδικό θυμό»